Ὁ ὅρκος τοῦ Ἱπποκράτους εἶναι ὁ πρῶτος ἐπαγγελματικός κῶδιξ δεοντολογίας.  Εἶναι μία ἐπαγγελία, ἤτοι μία δημοσία δήλωσις τοῦ ἀσκοῦντος τήν ἰατρικήν, τήν ὁποίαν ἐγγυᾶται δι’ ὅρκου ὑποσχόμενος: (α) νά τιμᾶ «τόν διδάξαντα τήν τέχνην» ὡς ἴσον πρός τούς γονεῖς του, (β) νά «διατηρήσῃ τήν τέχνην του καί τόν βίον του ἁγνῶς καί ὁσίως ἐπ’ ὠφελείᾳ τῶν καμνόντων», (γ) νά μή δώσῃ φάρμακον θανάσιμον εἰς τόν αἰτοῦντα αὐτό, οὔτε νά συμβάλῃ εἰς τήν ἔκτρωσιν ἐγκύου, (δ) νά εἰσέρχεται εἰς τήν οἰκίαν τῶν καμνόντων ἐπ’ ὠφελείᾳ αὐτῶν, ἀπέχων «πάσης ἑκουσίας ἀδικίας, φθορᾶς καί ἀφροδισίων ἔργων», καί (ε) νά τηρήσῃ «ἄρρητα» ὅσα εἶδε καί ἤκουσε ὄχι μόνον κατά τήν ἄσκησιν τῆς τέχνης του ἀλλά καί ἐκτός αὐτῆς κατά τόν καθ’ ἡμέραν βίον του. 

Διά τοῦ ὅρκου ἐτέθησαν τά θεμέλια τῆς Ἰατρικῆς, δηλαδή ὁ σεβασμός πρός τήν «Τέχνην» καί τούς διδάξαντας αὐτήν καί ἡ ἄσκησίς της πρός ὄφελος τῶν ἀσθενῶν. Ὑπό τήν εὐρεῖαν του ἔννοιαν, ὁ σεβασμός πρός τήν «Τέχνην» περιλαμβάνει τήν πιστήν τήρησιν τῶν κανόνων της καί τήν ἐπιμέλειαν κατά τήν ἀπόκτησιν τῶν γνώσεων καί τήν ἐφαρμογήν των πρός ὄφελος τῶν καμνόντων. Χρονολογούμενος ἀπό τοῦ 4ου π.Χ. αἰῶνος, ὁ ὅρκος διακηρύσσει ὅτι ἡ ἄσκησις τῆς Ἰατρικῆς ἀφ’ ἑαυτῆς εἶναι προσφορά ἀγάπης πρός τόν ἄνθρωπον, εἶναι πρᾶξις ἀνταποδοτική, εἶναι ἡ ἐκπλήρωσις τοῦ χρυσοῦ κανόνος τῶν ἀνθρωπίνων σχέσεων: «πρᾶξε ὅ τι θά ἤθελες οἱ ἄλλοι νά πράξουν πρός χάριν σου», ἤ κατά τό γράμμα τοῦ Εὐαγγελίου: «ὅπως ἄν θέλετε ἵνα ποιῶσι ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, οὕτω καί ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως».

Ὁ ἰατρός ὁρκίζεται ὅτι εἶναι ὑπεύθυνος ἔναντι τοῦ ἀσθενοῦς του καί μόνον. Ἐξ αὐτοῦ τοῦ αἰσθήματος εὐθύνης πηγάζει ἡ ἐλευθερία του πρός ἐπιλογήν τῆς πλέον ἀποτελεσματικῆς θεραπείας καί αὐτήν ἐπαγγέλλεται. Συνεπῶς, τό ἐπάγγελμα τοῦ ἰατροῦ, δηλαδή ἡ δημοσία ἀγγελία τῆς ἐλευθέρας ἀσκήσεως τῆς Ἰατρικῆς Ἐπιστήμης (ἐκ τοῦ ἐπίσταμαι = γνωρίζω καλῶς) εἶναι κατ’ οὐσίαν μία διακήρυξις τῆς τηρήσεως τοῦ ὅρκου τοῦ Ἱπποκράτους.

Τήν ἄσκησιν τοῦ ἰατρικοῦ ἐπαγγέλματος ἐπεδίωξαν νά σφετερισθοῦν οἱ ὀρεγόμενοι τόν ἔλεγχον τῆς κοινωνίας, οἱ κρατοῦντες τά ἰνία τοῦ Κράτους, ἰδίᾳ μετά τήν διάδοσιν τῶν ἰδεῶν τῆς ἀναζητήσεως τοῦ κοινωνικοῦ ἀγαθοῦ, ὅπως τοῦ ἐθνικοῦ σοσιαλισμοῦ τῆς Γερμανίας καί τοῦ κομμουνισμοῦ τῆς Ρωσίας.

Ὡς «Κράτος» ὁρίζεται ἡ ἐκ τῆς ὀργανώσεως προκύπτουσα δύναμις τῆς Ἐξουσίας ἀσκουμένη ἐντός καθωρισμένων γεωγραφικῶν ὁρίων. Βάσει τοῦ ὁρισμοῦ τούτου, τά σημερινά ἐθνικά κράτη εἶναι συνέπεια τῶν ἰδεῶν τῆς Γαλλικῆς Ἐπαναστάσεως κατά τῆς Ἀπολυταρχίας, θυγατρός τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας. Εἰς τήν ἀρχαίαν Ἑλλάδα, ἀνεπτύχθησαν αἱ ἀνεξάρτητοι Πολιτεῖαι, (δηλαδή σύνολα πολιτῶν, ἤτοι κατοίκων τῶν πόλεων), καί ἐδόθησαν οἱ ὅροι «δεσπότης» καί «τύραννος» εἰς τούς ἄρχοντας τῶν μοναρχικῶν πολιτευμάτων. Ἡ ἀρχική σημασία τῆς λέξεως «κράτος» περιέχει τήν ἔννοιαν τῆς σκληρότητος καί κατ’ ἐπέκτασιν τῆς δυνάμεως, τῆς ἰσχύος, τῆς ἐπιβολῆς. Ὡς ἐκ τούτου δέν εἶναι παράδοξον ὅτι τό Κράτος καί ἡ ἀδελφή του Βία εἶχαν μητέρα τήν Στύγα, (ἐκ τοῦ στυγέω = μισῶ, ἀπεχθάνομαι, ἐξ οὗ αἱ λέξεις στυγερός, στυγνός), προσωποποίησις τῆς ὁποίας εἶναι ὁ ὁμώνυμος ὑποχθόνιος ποταμός τῶν Καλαβρύτων, τά ὕδατα τοῦ ὁποίου ἔρρεον εἰς τόν Ἅδην.

Εἰς τήν σύγχρονον Ἑλλάδα, τό Κράτος λέγεται μέν κατ’ ὄνομα «Δημοκρατία», κατ’ οὐσίαν ὅμως κρατεῖ ἡ ἀρχή ἑνός ἀνδρός, τοῦ πρωθυπουργοῦ, ἔχοντος τήν ἀπόλυτον ἐξουσίαν πάντων.  (Τοὐλάχιστον ἡ φράσις τοῦ Λουδουβίκου ΙΔ´ τῆς Γαλλίας «l’ etat chez moi», δηλαδή «ἐγώ εἶμαι τό κράτος», εἶναι εἰλικρινής). Αὐτό λοιπόν τό Κράτος, καλύπτον τήν στυγεράν ὄψιν του ὑπό τήν μορφήν τῆς Κοινωνικῆς Προνοίας, ἐπεχείρησε κατά καιρούς τήν ὑποδούλωσιν τῶν ἰατρῶν, δηλαδή τόν περιορισμόν τῆς ἐλευθερίας των νά ἐπιλέγουν τήν θεραπείαν ἐπ’ ὠφελείᾳ τῶν ἀσθενῶν καί κατά συνέπειαν τήν κατάλυσιν τοῦ Ὅρκου των.   

Ἡ πρώτη ἐνέργειά του ἐθεσπίσθη τό ἔτος 1955 διά τοῦ Νομοθετικοῦ Διατάγματος ὑπ’ἀριθμόν 3487/1955 ἐπί κυβερνήσεως Κωνσταντίνου Καραμανλῆ. Δι’ αὐτοῦ οἱ Ἕλληνες ἰατροί ὑπεχρεώθησαν εἰς θητείαν ὑπαίθρου. Βάσει τῶν ἰσχυουσῶν τότε διατάξεων, ἡ διάρκειά της ἦτο διετής καί πρό τῆς λήξεώς της, ὁ ἰατρός δέν εἶχε οὔτε τό δικαίωμα τῆς ἐλευθέρας ἀσκήσεως τοῦ ἐπαγγέλματός του, οὔτε τῆς λήψεως διαβατηρίου! Ἦτο μία ἐπί πλέον στρατιωτική θητεία ἀποκλειστικῶς καί μόνη διά τούς ἰατρούς. Αὐτή ἡ ἐπιβαλλομένη ὑπό τοῦ Κράτους ὑποχρέωσις τῶν ἰατρῶν, παρά τάς μεταμορφώσεις της, ἰσχύει μέχρι σήμερον. Κατ’ ἀντίφασιν πρός τάς διακηρύξεις του περί προασπίσεως τῶν δικαιωμάτων τοῦ ἀνθρώπου, τό Κράτος στερεῖ τό δικαίωμα τοῦ ἰατροῦ ν’ ἀρνηθῆ τήν θητείαν ὑπαίθρου.      
 
Ἡ δευτέρα ἐνέργεια πρός ὑποδούλωσιν τῶν ἰατρῶν συνέβη ἐπί κυβερνήσεως Ἀνδρέα Παπανδρέου διά τῆς δημιουργίας τοῦ Ἐθνικοῦ Συστήματος Ὑγείας. Κατ’ οὐσίαν πρόκειται περί τῆς κρατικοποιήσεως τῶν νοσοκομείων καί τῆς θεσπίσεως τοῦ ἰατροῦ ὡς ὑπαλλήλου τοῦ Κράτους, δηλαδή δημοσίου ὑπαλλήλου. Μέχρι τότε τά Νοσοκομεῖα ἦσαν εἴτε ἀνεξάρτητοι ὀργανισμοί νομικῶν προσώπων ἰδιωτικοῦ δικαίου, εἴτε ὀργανισμοί τῶν δήμων διοικούμενοι ὑπό συμβουλίων δημωτῶν. Τά πλεῖστα ἐξ αὐτῶν εἶχον ἱδρυθῆ διά δωρεῶν. Τό ἡμέτερον «Ἀχιλλοπούλειον», ἱδρυθέν ἐν ἔτει 1903 διά δωρεᾶς τῶν ἐμπόρων Κωνσταντίνου καί Νικολάου Ἀχιλλοπούλου ἐκ Τσαγκαράδας, ἦτο τό δεύτερον εἰς μέγεθος νοσοκομεῖον τῆς Ἑλλάδος μετά τόν «Εὐαγγελισμόν» τῶν Ἀθηνῶν, ἔχον τότε 28 κλίνας.  Οἱ ἰατροί, οἱ ἀσκοῦντες τό ἐλεύθερον ἐπάγγελμα εἰς τόν νομόν, προσέφερον τάς ὑπηρεσίας των εἰς τά νοσοκομεῖα ἐπί συμβάσει.  Κατά τό ἔτος 1983, διά τοῦ νόμου ὑπ’ ἀριθμόν 1397/1983 τά νοσοκομεῖα ἀπώλεσαν τήν ἀνεξαρτησίαν των, μετατραπέντα ὑποχρεωτικῶς εἰς κρατικούς ὀργανισμούς τήν ἐποπτείαν τῶν ὁποίων ἀνέλαβεν ὁ ὑπουργός ὑγείας, ὅσοι δέ τῶν ἰατρῶν ἐπέλεξαν νά τά ἐπανδρώσουν διωρίσθησαν ὡς μόνιμοι δημόσιοι ὑπάλληλοι πλήρους καί ἀποκλειστικῆς ἀπασχολήσεως. Προηγήθη μία ἐκστρατεία κατασυκοφαντήσεως τῶν ἰατρῶν ὑπό τοῦ Κράτους, οἱ ὑπουργοί τοῦ ὁποίου καί οἱ περί αὐτούς κόλακες τούς ἀπεκάλουν φοροφυγάδας, ἐκμεταλλευτάς τῶν ἀσθενῶν, κερδοσκόπους καί τά τοιαῦτα. Ὅσοι ὅμως ἐκ τῶν ἰατρῶν ἐνετάχθησαν εἰς τό κρατικόν σύστημα, μετεβλήθησαν αὐτομάτως εἰς ἁγνούς καί ἐντίμους. Εἰς ἀνταπόδοσιν τῆς ἐντάξεώς των, ἀπέκτησαν τήν ἀπόλυτον ἐμπιστοσύνην τοῦ Κράτους τεθέντες εἰς ἐπίπεδα ὑπεράνω πάσης ὑποψίας, αἱ πράξεις των ἐθεωροῦντο ἄσπιλοι, αἱ πιστοποιήσεις των ἀπελάμβανον κύρους καί διά τ’ ἀνομήματά των τό Κράτος ἔκλεινε ὀφθαλμούς καί ὦτα. Ἕκτοτε, ὅσοι ἐκ τῶν ἰατρῶν ἐπιθυμοῦν ν’ ἀκολουθήσουν νοσοκομειακήν σταδιοδρομίαν πρέπει ν’ ἀποτάξουν τό ἐλεύθερον ἐπάγγελμα.  Ἡ διάκρισις τῶν ἰατρῶν εἰς ἐμπίστους τοῦ Κράτους «δημοσίους λειτουργούς» καί εἰς ἀσκοῦντας τό ἐλεύθερον ἐπάγγελμα φέροντας τό στίγμα τοῦ φοροφυγάδος καί κερδοσκόπου, ἰσχύει μέχρι σήμερον.

Ἡ τρίτη πρᾶξις πρός ὑποταγήν τῶν ἰατρῶν ἦλθε διά τῆς Ἐπιβολῆς τῆς Οἰκονομίας διά Πατάξεως τῶν Ὑπηρεσιῶν Ὑγείας (ΕΟΠΥΥ).  Τά γεγονότα εἶναι γνωστά: τό ἄπληστον Κράτος ἐχρεωκόπησε καί πρό τῆς ἐπικειμένης ἀποσυνθέσεώς του ἐκάλεσε τούς δανειστάς του πρός βοήθειαν. Ἐκεῖνοι, προασπίζοντες τά συμφέροντά των, ὑπέβαλον προτάσεις διά τήν ὀργάνωσίν του τήν ὁποίαν τό Κράτος ὤφειλε ἀφ’ ἑαυτοῦ νά εἶχε πραγματοποιήσει πρό πολλοῦ. Προσποιούμενον τήρησιν τῶν ὑποβληθεισῶν προτάσεων, ἤρχισε νά τρώγῃ τά τέκνα του, ὅπως ὁ πρόγονός του ὁ Κρόνος. Οἱ ἰατροί δέν ἔτυχαν ἐξαιρέσεως τῆς ἀδηφαγίας του. Κατά το ἔτος 2010, ἡ κυβέρνησις τοῦ Γεωργίου Παπανδρέου διά τοῦ νόμου ὑπ’ ἀριθμόν Ν.3892/2010 εἰσήγαγε τό καθεστώς, τό περιγραφέν εἰς τό μυθιστόρημα «1984» τοῦ George Orwell. Ἔκτοτε, ὁ ὀφθαλμός τοῦ «Μεγάλου Ἀδελφοῦ», ὅς τά πάνθ’ ὁρᾶ, εὑρίσκεται διά τῆς ἠλεκτρονικῆς συνταγογραφήσεως ἐντός τοῦ ἰατρείου, ἐπιτηρῶν τάς πράξεις τοῦ ἰατροῦ ὄχι πρός ὄφελος τῶν ἀσθενῶν, ὡς ἐπιβάλλεται ὑπό τοῦ Ὅρκου, ἀλλά πρός προστασίαν τῶν συμφερόντων τοῦ Κράτους.  Τό ἀπόρρητον τῆς διαγνώσεως, τά «ἄρρητα» κατά τήν διατύπωσιν τοῦ Ἱπποκράτους, κατηργήθη, ἡ ἐπιλογή τῆς θεραπείας καθορίζεται ὄχι βάσει τῶν ἀναγκῶν τοῦ ἀσθενοῦς, ἀλλά βάσει οἰκονομικῶν κριτηρίων. Κατά τό ἑπόμενον ἔτος, ὁ συσταθείς διά τοῦ νόμου Ν.3918/2011 ὀργανισμός παροχῆς ὑγιειονομικῶν ὑπηρεσιῶν μετά τήν ἐπιβολήν λῃστρικῶν συμβάσεων μετά τῶν ἰατρῶν, μιμούμενος τά Ὀθωμανικά ἤθη, ἁρπάζει κατά τό δοκοῦν τά περισσεύματα τῆς λῃστευθείσης ἀμοιβῆς των.

Τό τελευταῖον βῆμα πρός καθυπόταξιν τῶν ἰατρῶν ἐγένετο ἐπί τῆς παρούσης κυβερνήσεως, διά τῆς ἁλιεύσεως ἐκ τῆς λιμναζούσης λήθης ἄρθρων τοῦ νόμου 1397/1983 περί ΕΣΥ ἀναφερομένων εἰς τήν Πρωτοβάθμιον Φροντίδα Ὑγείας.  Ὁ τρόπος τοῦ σκέπτεσθαι τοῦ πρωθυπουργοῦ μετά τῶν ὑπουργῶν ὑγείας ἀντικατοπτρίζεται εἰς τό κάτωθι ἀπόσπασμα ἀπό τό «Μεγάλο μας Τσίρκο» τοῦ Ἰακώβου Καμπανέλλη:
- Ἰδού τό ἐρώτημα: νά ἔχουν πρωτοβάθμιον φροντίδα ὑγείας ἤ νά μήν ἔχουν;
- Ἀφοῦ δέν εἶχαν, γιατί νά ἔχουν;
- Θά τούς παρασύρουν αὐτοί πού ἔχουν...
- Ν’ ἀρκεσθοῦν εἰς αὐτά πού ἔχουν!
- Δέν εἶναι καί ὤριμοι γιά νά τήν ἔχουν!
- Θά εἶναι πρός ὄφελός τους νά μή τήν ἔχουν...
- Δέν ἐπιτρέπεται νά τήν ἔχουν!
- Ἄς ἀποφασίσωμε λοιπόν νά μήν τήν ἔχουν!
- Ἡ ἀπόφασις ἐλήφθη: ΝΑ ΜΗ ΤΗΝ ΕΧΟΥΝ!
- Καί ἄν ἐπιμένουν νά τήν ἔχουν;
- Καί ἄν τήν ἔχουν χωρίς νά τήν ἔχουν;
- Τί ἐννοεῖς ἔχουν χωρίς νά τήν ἔχουν;
- Εἶναι ἁπλό: ἐάν αὐτοί νομίζουν ὅτι τήν ἔχουν, ἀλλά κατ’οὐσίαν δέν τήν ἔχουν! Δηλαδή, αὐτοί θά χαίρονται νομίζοντας ὅτι τήν ἔχουν καί ἐμεῖς θά γνωρίζομε ὅτι δέν τήν ἔχουν!
- ...Ἔτσι θά ἔχουν χωρίς νά ἔχουν καί δέν θά ἔχουν, ἐνῶ θά νομίζουν ὅτι ἔχουν!       
  
Κατόπιν τούτων, εἰς τά ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά τοῦ Κράτους, τήν σκληρότητα, τήν άπληστίαν, τήν δολιότητα, προσετέθη ἡ ἀναίδεια, ἡ ἀλαζονία καί τό θράσος μετά τήν πρόσκλησίν του πρός τούς ἰατρούς πρός ἐπάνδρωσιν τῆς Πρωτοβαθμίου Φροντίδος Ὑγείας.

Ἡ σύνταξις τῶν ἰατρῶν εἰς τό πλευρόν τοῦ Συλλόγου πρός προάσπισιν τῶν ἀρχῶν τοῦ Ὅρκου τοῦ Ἱπποκράτους, ἔστω ὡς ἀπάντησις εἰς τήν πρόσκλησιν τοῦ Κράτους.
 

Κωνσταντίνος Αναγνώστου
Ιατρός
Μέλος του Ιατρικού Συλλόγου Μαγνησίας