13/05/2022. ΣΚΕΨΕΙΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΝ ΤΗΣ 11.5.2022
Κατά τήν Γενικήν Συνέλευσιν τοῦ Ἰατρικοῦ Συλλόγου Μαγνησίας τῆς 11.5.2022, ὁμάς συναδέλφων ἔφερε πρός ψήφισιν πρότασιν περί ἅρσεως τῆς ἀναστολῆς ἐκ τῶν καθηκόντων τῶν μή ἐμβολισθέντων ἰατρῶν. Προηγήθη δήλωσις αὐτῶν ὅτι δέν ἀντιτίθενται εἰς τόν ἐμβολιασμόν, ὅτι ἀναγνωρίζουν τήν ἀξίαν καί τήν ἀσφάλειαν τῶν ἐμβολίων κατά τοῦ κορονοϊοῦ, διατηροῦν ὅμως ἐπιφυλάξεις ὡς πρός τήν ἀποτελεσματικότητά των καί ἀντιτιθέμενοι εἰς τόν τρόπον ἐπιβολῆς τῆς ὑποχρεώσεως πρός ἐμβολιασμόν, ἀπεφάσισαν νά μή ἐμβολιασθοῦν ἀσκοῦντες τό δικαίωμα τῆς τοιαύτης ἐπιλογῆς των. Τελικῶς ἡ πρότασις δέν ἐπεκράτησεν, ἡ στάσις ὅμως αὐτῶν ἐγείρει πολλά θέματα ἐπί τῶν ὁποίων ἐπιθυμῶ νά παραθέσω ὁλίγας σκέψεις.
Κατά κοινήν ἀποδοχήν:
1. Βάσει τοῦ Κώδικος Ἰατρικῆς Δεοντολογίας, ὁ ἰατρός τυγχάνει ὑψηλῆς κοινωνικῆς ἐκτιμήσεως. Ἐξ αὐτῆς ἀπορρέουν τά καθήκοντα καί αἱ ὑποχρεώσεις αὐτοῦ ἔναντι τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου, παραλλήλως ὅμως στερεῖται ὡρισμένων δικαιωμάτων του, ὅπως τῆς διαφημήσεως.
2. Ἡ ἐνσκύψασα πανδημία, χαρακτηρισθεῖσα ὡς παγκόσμιος πόλεμος κατά τοῦ ἰοῦ, ἔφερε πρωτοφανεῖς καταστάσεις, πρός ἐπιβεβαίωσιν τοῦ ῥηθέντος ὑπό τοῦ Ἡρακλείτου ὅτι πατήρ πάντων πόλεμος. Ὅπως διδάσκει ἡ Βιολογία, ἅπαντα τά ἔμβια ὄντα, ἐν ὄψει τοῦ κινδύνου, ἔχουν μόνον δύο τρόπους ἀμύνης, τήν μάχην ἤ τήν φυγήν. Πρός ἐπίτευξιν τούτων καί πρός ἐπιβίωσιν τῶν ἀτόμων καί κατ’ ἐπέκτασιν τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου, λαμβάνονται τά κατάλληλα μέτρα εἴτε αὐτοβούλως, (κατά προτίμησιν), εἴτε δι’ ἐπιβολῆς, (κατ’ ἀνάγκην).
3. Ἡ Βουλή διά τῆς παραγράφου 2 τοῦ ἄρθρου 206 τοῦ Νόμου 4820/2021 ἐπέβαλεν «δι’ ἐπιτακτικούς λόγους προστασίας τῆς δημοσίας ὑγείας» τήν ὑποχρέωσιν ἐμβολιασμοῦ εἰς τό προσωπικόν τῶν κρατικῶν νοσοκομείων καί τῶν ἰδιωτικῶν ὑγιειονομικῶν δομῶν. Διά τῆς παραγράφου 6 τοῦ αὐτοῦ ἄρθρου ὁρίζεται ὅτι εἰς περίπτωσιν μή τηρήσεως τῆς ὑποχρεώσεως ταύτης ἐπέρχεται ἀναστολή τῶν καθηκόντων αὐτῶν ἄνευ ἀποδοχῶν.
Τούτων δεδομένων, ἐπανέλθωμεν εἰς τήν μειοψηφισθεῖσαν πρότασιν τῶν συναδέλφων.
1. Ἡ ἀπαίτησις πρός ψήφισίν της ὑπό τῆς Γενικῆς Συνελεύσεως εἶναι ἄτοπος διά δύο λόγους:
(α) Ἡ ἀναστολή τῶν καθηκόντων τῶν μή ἐμβολισθέντων ἰατρῶν ἐπεβλήθη διά Νόμου τοῦ Κράτους καί ἁρμόδιον ὄργανον διά τήν ἅρσιν τῆς ἀναστολῆς, δηλαδή τῆς καταργήσεως τοῦ Νόμου, εἶναι ἡ Βουλή.
(β) Ἡ Γενική Συνέλευσις οὐδεμίαν ἀρμοδιότητα ἔχει πρός ἀλλαγήν ἤ κατάργησιν Νόμων τοῦ Κράτους. Εἰς τήν Ἑλλάδα ἰσχύει τό σύστημα τῆς Ἀντιπροσωπευτικῆς Δημοκρατίας καί οἱ ἐνδιαφερόμενοι διά τήν ἀλλαγήν τῶν Νόμων ἀπευθύνονται εἴτε εἰς τούς ἀντιπροσώπους των, δηλαδή τούς βουλευτάς, εἴτε καταφεύγουν εἰς τά Δικαστήρια. Ἐάν ἴσχυε τό σύστημα τῆς Ἑλβετίας ὅπου ἐπικρατεῖ ἡ Ἄμεσος Δημοκρατία, τότε ἡ Γενική Συνέλευσις θά εἶχε τήν δυνατότητα παρεμβάσεως πρός ἀλλαγήν τοῦ Νόμου.
2. Τό σκεπτικόν τῶν συναδέλφων ὅτι ἀναγνωρίζουν τήν ἀξίαν τῶν ἐμβολίων ἀλλ’ ἀρνοῦνται ν’ ἐμβολισθοῦν εἶναι ἀφ’ ἑαυτοῦ ὀξύμωρον. Ἡ ἐπίκλησις τοῦ ἰσχυρισμοῦ τούτου ὑπό τοῦ ἰατροῦ προκαλεῖ σύγχυσιν εἰς τήν κοινωνίαν. Εἶναι ἀνάλογος ἡ περίπτωσις τοῦ ἰατροῦ ὁ ὁποῖος ἀπαγορεύει εἰς τόν ἀσθενῆ του τό κάπνισμα ἐνῶ ὁ ἴδιος καπνίζει καί ἐκείνου ὁ ὁποῖος ἐκφράζει τήν ὀργήν του διά τήν δωροδοκίαν ἐνῶ ὁ ἴδιος χρηματίζεται.
3. Ἡ ἐπιβολή τοῦ ἐμβολιασμοῦ εἶναι μέτρον ἀνάγκης. Ὡς γνωστόν ἡ Ἀνάγκη πείθει καί τούς Θεούς. Ἐπεβλήθη ἐκ τοῦ γεγονότος ὅτι ἡ ἑκουσία προσέλευσις πρός ἐμβολιασμόν ἀπεδείχθη ἀναποτελεσματική. Ἡ Ἱστορία προσφέρει παρομοίας περιστάσεις. Ἡ μορφίνη εἶναι ἰσχυρόν ἀναλγητικόν φάρμακον, ἡ διάθεσις τοῦ ὁποίου κατά τό παρελθόν ἦτο ἐλευθέρα. Μετά τήν διαπίστωσιν τοῦ ἐξ αὐτῆς προκαλουμένου ἐθισμοῦ, ἐτέθησαν διά Νόμου περιορισμοί. Σήμερον, ἡ ἐκ μέρους τοῦ ἰατροῦ κακή χρῆσις της ἀποτελεῖ διά Νόμου κακουργηματικήν πρᾶξιν. Μέχρι πρό τινος τό κάπνισμα ἦτο ἐλεύθερον. Σήμερον ἀπαγορεύεται διά Νόμου ἐντός κλειστῶν χώρων. Εἰς τήν Ἀγγλίαν ἀπαγορεύεται ἀκόμη καί εἰς τούς ἀνοικτούς χώρους τῶν σιδηροδρομικῶν σταθμῶν.
4. Ἡ ἀξίωσις τῶν συναδέλφων ν’ ἀναγνωρισθῇ τό δικαίωμά των πρός ἄρνησιν τοῦ ἐμβολιασμοῦ προσκρούει εἰς τό ἄρθρον 281 τοῦ Ἀστικοῦ Κώδικος βάσει τοῦ ὁποίου «ἡ ἄσκησις δικαιώματος ἀπαγορεύεται ἄν ὑπερβαίνει προφανῶς τά ὅρια πού ἐπιβάλλουν ἡ καλή πίστις, ἤ τά χρηστά ἤθη, ἤ ὁ κοινωνικός ἤ οἰκονομικός σκοπός τοῦ δικαιώματος». Κατά συνέπειαν, ἐπειδή ὁ ἰατρός χαίρει ἰδιαιτέρας ἐκτιμήσεως ἐκ μέρους τῆς κοινωνίας ὀφείλει ν’ ἀσκῇ τά δικαιώματά του μετά συνέσεως χωρίς νά μειώνεται τό κῦρος του. Σημειωτέον ὅτι εἰς τήν Ἀγγλίαν οἱ ἰατροί ἔχουν ἀπεμπολήσει τό δικαίωμα τῆς ἀπεργίας ὡς μή συμβατόν πρός τήν παροχήν τῆς φροντίδος πρός τόν ἀσθενῆ.
5. Οἱ ἐκ πεποιθήσεως ἀρνούμενοι τόν ἐμβολιασμόν τελοῦν ἐν γνώσει τῶν συνεπειῶν τῆς ἀποφάσεώς των, δηλαδή τῆς ἄνευ ἀποδοχῶν ἀναστολῆς τῶν καθηκόντων των. Εἶναι ἐλευθέρα ἐπιλογή αὐτῶν, ὁ δέ Νόμος τούς παρέχει τήν δυνατότητα ἀναθεωρήσεως τῆς ἀποφάσεώς των. Ἡ ἐπίκλησις ὅμως πρός συμπαράστασίν των ἐκ μέρους τῶν ὑπολοίπων συναδέλφων, κατά τήν γνώμην μου τούς ὑποτιμᾷ. Ἐκλιπαροῦντες τήν συμπόνοιαν, προκαλοῦν ἀντίθετα συναισθήματα.
6. Ἡ ἄρνησις τοῦ ἐμβολιασμοῦ ἐξ αἰτίας τῆς ἐπιβολῆς του αὐτῆς καθ’ ἑαυτῆς, ἐνδεχομένως, (κατά τήν ἀντίληψιν τῶν συναδέλφων αὐτῶν), νά καλλιεργεῖ τό ἔδαφος πρός ἡρωποίησίν των. Πράγματι, ἡ ἄρνησις εἰς τάς προσταγάς τῆς Ἐξουσίας ἀπαιτεῖ θάρρος, δύναμιν, ἐπίγνωσιν τῶν κινδύνων, ἀρκεῖ ὁ λόγος τῆς ἀρνήσεως νά μή ἐγγίζει τά ὅρια τοῦ παραλόγου. Εἶναι ὅμως ἡρωϊκή πρᾶξις ἡ ἄρνησις τοῦ ἐμβολιασμοῦ; Ποῖα εἶναι τά χαρακτηριστικά μιᾶς ἡρωϊκῆς πράξεως; Ὁ Ἀμερικανός ψυχολόγος Philip Zibardo μελετῶν τήν συμπεριφοράν τῶν ἀνθρώπων ἐν σχέσει πρός τήν θέσιν καί τόν ῥόλον τόν ὁποῖον κατέχουν ἐντός τῆς κοινωνίας, διεπίστωσε ὅτι ἥρωες καί τύραννοι συνυπάρχουν καί ἀναδεικνύονται εἰς ἐκτάκτους καταστάσεις. Τό ἔκτακτον συμβάν δημιουργεῖ τόν ἥρωα ἤ τόν τύραννον. Ἡ ἐπίκλησις βοηθείας τοῦ πνιγομένου προκαλεῖ τήν κατάδυσιν τοῦ τυχαίως διερχομένου εἰς τήν θάλασσαν πρός διάσωσίν του. Ἡ περίοδος τῆς Γερμανικῆς Κατοχῆς τῆς Ἑλλάδος ἀνέδειξε ἥρωας ἀλλά καί συνεργούς τῶν τυράννων. Ὡρισμένοι ἀποδίδουν τήν ἀνταπόκρισιν αὐτήν εἰς τήν φύσιν τοῦ χαρακτῆρος ἑκάστου, δηλαδή εἰς γενετικούς παράγοντας τούς ὁποίας συσχετίζουν πρός τό ἐπίπεδον τῆς ὠκυτοκίνης. Κατά τόν Philip Zibardo μία ἡρωϊκή πρᾶξις δυνατόν νά εἶναι ἐνεργός, (π.χ. ὅταν σπεύδομε πρός βοήθειαν τοῦ πλησίον), εἴτε ἀμυντική, (π.χ. ἡ ὑπεράσπισις ἀξιῶν). Ἡ ἡρωϊκή πρᾶξις εἶναι ἑκουσία, ἐπιτελεῖται ἐν γνώσει τῶν κινδύνων καί ἄνευ ἀνταμοιβῆς. Αὐτά τά χαρακτηριστικά ἐκφράζονται διά τοῦ ἐμμέτρου λόγου εἰς τό ποίημα τοῦ Κωνσταντίνου Καβάφη ὑπό τόν τίτλον «Θερμοπύλες»:
Tιμή σ' ἐκείνους ὅπου στήν ζωήν των
ὥρισαν καί φυλάττουν Θερμοπύλες.
Ποτέ ἀπό τό χρέος μή κινοῦντες·
δίκαιοι κι’ ἴσοι σ’ ὅλες των τές πράξεις,
ἀλλά μέ λύπη κιόλας κι’ εὐσπλαχνία·
(…) πάντοτε τήν ἀλήθειαν ὁμιλοῦντες,
πλήν χωρίς μίσος γιά τούς ψευδομένους.
Καί περισσότερη τιμή τούς πρέπει
ὅταν προβλέπουν, (καί πολλοί προβλέπουν),
πῶς ὁ Ἐφιάλτης θά φανῇ στό τέλος,
κι’ οἱ Μῆδοι ἐπί τέλους θά διαβοῦν.
Ἐν ὄψει τούτων ἐπαφίεται εἰς τήν κρίσιν ἑνός ἐκάστου ἐξ ἡμῶν νά χαρακτηρίσουν τήν στάσιν τῶν ἰατρῶν τῶν ἀρνουμένων ἐκ πεποιθήσεως τόν ἐμβολιασμόν, ἡρωϊκήν πρᾶξιν ἤ μή.
Σήμερον 12ην Μαϊου 2022 διανύομε τήν 78ην ἡμέραν τοῦ πολέμου εἰς τήν Οὐκρανίαν. Οἱ ἀνώνυμοι Ἥρωες τῆς Οὐκρανίας μάχονται ὑπερασπιζόμενοι τήν ἀξίαν τῆς Ἐλευθερίας καί τῆς Ἀνεξαρτησίας. Αἱ ἐπώνυμοι Ἡρωίδες τῆς Ρωσίας Ἕλενα Κοβάλσκαγια καί Μαρίνα Ὀβσιανίκοβα ὑπερασπιζόμεναι τήν ἀξίαν τῆς Ἐλευθερίας κατήγγειλαν τήν στάσιν τῆς ἡγεσίας των. Ἡμεῖς διυλίζομε τόν κώνωπα.
Κωνσταντῖνος Ν. Ἀναγνώστου